beste haije,
"Als de overheid er geen geld in steekt wordt het automatisch een zaak van de burger".
Stelt de burger geen daden dan verloedert met de onwil dan wel het onbenul van de boeren het landschap, inclusief de bodemkundige en zeer zeker de archeologische rijkdom.
Deze laatste zin is een toevoeging van mij, een boerenzoon nota bene.
De manier waarop jij nu bezig bent om een stukje van de cultuurhistorische waarden te archiveren en bekend te maken lijkt me de enige juiste..
Op de plaats waar straks de boerderijgracht moet komen zal met grote happen een zware aanslag gepleegd worden op de schatten van jullie erf. Door juist op dit moment, voorafgaande aan die graverij je erf op de door jou uitgedokterde wijze vast te leggen ben je op een prachtige manier bezig om jezelf en je omgeving meer inzicht te verschaffen in de rijke bewoningsgeschiedenis van de plek waar jullie nu wonen. Ik realiseerde me dat dubbel en dwars toen ik vocht met die zompige klei, die uit de put moest om verder te kunnen kijken. Prachtig was dat. De accuratesse waarmee je instructies verleende en de achtergrondinformatie die je daarbij gaf was voortreffelijk. Ik stond verbaasd van de kennis die je had weten te vergaren in de relatief korte tijd die je er mee bezig hebt kunnen zijn.
Nogmaals mijn hartelijke dank voor de gastvrijheid en die geweldige graafpartij.
Grote groet G.
Ir GTA de V.
Den Haag
Bolland 25 aug 1993
BigPig,
hele en andermaal nu je je tr|n|ogmaals in het zweet hebt gewerkt om letterlijk meer zicht te krijgen op hetgeen zich hier in ruim 2000 jaar heeft voorgedaan- en nu dan de put versneld en afgedwongen is dichtgegooid, qua uitvoering geheel niet en qua intenties helemaal niet naar mijn wens- zal ik ooit met jou de Fujisan bestijgen en daar een scherf achterlaten zo dat al toegestaan is aan westerlingen. Zín wij dat eigenlijk?
Ik weet niet veel meer dan dat het voor inwoners van Nippon een soort heilig moeten is, op te gaan, eens per [zoveel] jaar of per leven [ en ook vrouwen?].
Bovendien heeft men mij mediagedeeld dat het een ware kermis is zoals de Pietersberg hier en de Gaustatoppen in Norge -dat is daar ook al zo mooi: ploeter je uren naar boven, staat daar een forse radartoren van de nato, bereikbaar via een tunnellift in pakweg vijf minuten. De functie van de radar is weggevallen- de meeste oorlogen zijn nu weer in [w]arme landen, alhoewel...en nu zijn er plannen om de tunnel toeristisch aantrekkelijk te maken... en weer een massa voor de kassa.-
Prima.
Elk idee vanuit Nippon om alle Jappen [ooit] naar Bolland te krijgen is welkom mits het bovengronds maar niet hoor en zichtbaar te druk wordt en mitst, maar dat was je al duidelijk, minstens per Jap een [deel] vark het land uit. Aan jou om te onderhandelen over de hoeveelheid vark per jap [over quoteringsregelingen in dezen zijn mogelijk inlichtingen te bekomen in vh de DDR en nog steeds Israel.....
hoe ruil je goed en slecht
hoe slecht je goed en ruil
hoe goed je slecht en|of ruilt
hoeveel rooien voor een groene
hoeveel jooien voor een palestijn
hoeveel dooien voor een olievat
hoeveel ambtners voor een boer
hoeveel klanten voor een hoer
hoeveel mais voor de deur?
Zijn |er |meer| jappen |dan | varkens of net andersom
|dan | |meer|
Wie gedroegen zich als 'beesten' in Indïe? Niet enkel de Jappen maar ook 'onze jongens', maar dat kunnen, mogen en willen we niet weten....
[]
zoals ook heden ten dage niet bekend mag worden dat wij hier in de grond hebben staan wroeten om 'enige'kennis op te doen van [ en in] het heden en verleden. Onze jongens hebben hier toch mooi wat 'opgespit', ondanks ons grond|verzet...
Na jullie vertrek heb ik nog tot de 12e aug [de datum van de executie] veel tijd en kracht besteed aan het opnemen van de structuren [deels ook verder door jullie blootgelegd] dmv optekenen op glasplaten en vervolgens overbrengen op calceerpapier, op en inmeten..
en maar 'spitten*'....
Goed, ik heb dan de informatie die mogelijk was in dit bestek.... en zij, de archeologen, de deskundigen?
Dan komt de kraan en de archeologen om het graafproces te begeleiden, vinden ze 't allang goed dat alles ingestort is en Wijma nog enig werk heeft verricht om de recente verstoringen uit te zoeken [sic]. Ze doen niks, ze nemen niks op en uiteindelijk laten ze de te beschermen sporen tóch deels door die zware kraan verrijden en verstampen en vertrekken doornat om 12 uur en dan mag|kan Wijma de machinist nóg eens aanwijzen wat nou die stort is die over de put moet worden getrokken teneinde de archeologen na het jaar 2015 nog eens in staat te stellen als er eindelijk tijd en geld is voor dit soort werk....zielig he..... En hopenlijk medio september krijgen we een notitie- grotendeels gebaseerd op mijn waarnemingen dat de beschermenswaardigheid toch wel tegenviel..
dus er is niks 'verloren' en dat beetje vuil waar wij mee zitten?
Ach dat ruimt zich toch vanzelf wel op..
[] Haije
Monumentenwet 1988:
artikel 1
monumenten
b1- alle vóór tenminste vijftig jaar vervaardigde zaken welke van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun betekenis voor de wetenschap of hun cultuurhistorische waarde
h- het doen van opgravingen: het verrichten van werkzaamheden met als doel het opsporen of onderzoeken van monumenten, waardoor verstoring van de bodem optreedt.
Artikel 53
- 1.Degene die anders dan bij het doen van opgravingen een zaak vindt waarvan hij weet dan wel redelijkerwijs moet vermoeden dat het een monument is, meldt die zaak zo spoedig mogelijk bij Onze minister.
- 2.De gerechtigde tot een roerend monument als bedoeld in het eerste lid, is gehouden het monument gedurende zes maanden, te rekenen van de dag van de in het eerste lid bedoelde melding, ter beschikking te houden of te stellen voor wetenschappelijk onderzoek.
Artikel 54
Degene die bij het opsporen van monumenten, zonder dat daarbij verstoring van de bodem optreedt, waarnemingen doet, waarvan hij weet dan wel redelijkerwijs moet vermoeden dat die waarnemingen van belang zijn voor de archeologische monumentenzorg, meldt die waarnemingen zo spoedig mogelijk bij Onze minister.
nb werkbrief van 14 mei 1993:
gewoon doorgraven....het werk uitvoeren zoals gepland zoals elke aannemer op elk boerenerf doet met de loopstallen. Ik vond het wél van 'waarde' en ik heb het onderzoek gedaan wat de archeologen te min vonden, wetenschappelijk verantwoord, daarom leek het ook zo verdacht veel op een opgraving.....
zie ook EXECUTIEEXERCITIE
Rijksdienst voor het
Oudheidkundig
Bodemonderzoek
tav drs. S.W.Jager
ons kenmerk: nederzettingsrestanten Bolland
Lions 31 08 1993
Weledelgeleerde heer,
vrijwel daags na uw bezoek aan ons dd 5 juli 1993 mochten wij kennis nemen van een door u opgesteld schrijven waarin u verslag deed van uw bevindingen alhier en uw voornemens uitsprak om een en ander verder af te handelen.
Het team van de stichting RAAP [vestiging Leeuwarden] is olv dr. G.J. de Langen hier geweest dd 21,22 en 23 juli 1993 en heeft een groot deel van de bij graafwerkzaamheden ten behoeve van een erfscheidingsreconstructie te voorschijn gekomen archaische sporen in situ bemonsterd en tevens een groot deel van het eerder door ons uit de taluds van de bouwput verzamelde materiaal en enige boringen en metingen verricht.
Wij zijn tevreden met het feit dat er nu niet alleen bemonsterd is maar ook met de toezegging van dhr. de Langen dat hij zijn uiterste best zou doen om een en ander wetenschappelijk geanalyseerd en gedetermineerd te doen krijgen en later het materiaal in een daartoe aangewezen depot onder te brengen. Dit lijkt ons vrijwel conform uw adviezen.
Helaas beperkt onze tevredenheid zich tot bovenvermelde actuele ontwikkelingen.
Al wat zich tot nu toe heeft afgespeeld in deze- ook door u zo verwoordde- 'slepende' zaak is daarmee wat ons betreft niet afgedaan.
Temeer daar u gemeend hebt te moeten constateren dat onze werkzaamheden in strijd waren met de Monumentenwet zonder nadere argumentatie of explicatie.
Wij weten ons een partij in dezen en blijven dat ongeacht een formele overdracht en overname van materiaal en activiteiten tav het vondstcomplex dat merendeels gesitueerd was op aangrenzend eigendom van de Verniging tot behoud van Natuurmonumenten [NM].
Het moge u inmiddels duidelijk zijn dat wij in voortdurend overleg met vertegenwoordigers van NM hebben gehandeld, waarmee niet gezegd is:onder verantwoordelijkheid van.
Wij zijn het geweest die in alle openheid melding hebben gemaakt van het hier aangetroffene en volop de gelegenheid hebben geboden tot het doen van waarnemingen [in brede zin] door onze werkzaamheden twee seizoenen uit te stellen cq aan te passen en uitnodigingen te blijven doen uitgaan.
Door onze attentie is er een tot nu toe niet als zodanig bekend staande situs toegevoegd aan het 'gelezen bodemarchief' en hebben wij een, zij het relatief minieme, bijdrage geleverd aan de kennisneming van de geschiedenis.
Wij verzoeken u om in uw hoedanigheid van vertegenwoordiger van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek ons uw visie te geven aangaande het door ons ervaren onvermogen van daartoe aangewezen instanties om 'adequaat' [sensu lato] te reageren in dezen en daarbij ook de hier dan door ons uitgesproken twijfel over ons handelen als zijnde in strijd met de Monumentenwet te betrekken.
Wij zouden het zeer op prijs stellen een reactie van u te ontvangen,
in afwachting verblijven wij,
hoogachtend,
H. Wijma en MA*
iaa YLoff, districtsbeheerder NM
GJ de Langen, projectleider RAAP
[*tsja, partner MA trok zich steeds meer terug en uiteindelijk er vanaf: het werd en bleef 'mijn zaak'.....]
Een bedroevend geformuleerd en inadequaat antwoord volgde: vriendelijk gezegd eromheen en overheen praten...geen integrale, globale, regionale of locale visie maar iets wat 'niet uitsteekt boven de rand van de opgravingssleuf' [citaat]
een redenering vanuit het eigen gelijk.....het was ook geen antwoord, maar een mededeling, kan net als het memo zo in de versnipperaar volgens de V. én er was geen enkele formaliteit: "hebben jullie iets getekend?" eh, nee....dan heb je het afgestaan voor wetenschappelijk onderzoek en mag je de spullen als vinder terugverwachten zes maanden na dato..... dit cf art 53.....etc. Niet in mijn belang.
H Wijma en MA
archeologische sporen bij Bolland
Amersfoort 29 sept 1993
Geachte...
In antwoord op uw brief van 31 aug 1993 deel ik u het volgende mede.
In uw brief stelt u terecht dat u in alle openheid melding hebt gemaakt van de bij uw boerderij aan het licht gekomen archeologische overblijfselen en volop gelegenheid geboden tot het doen van waarnemingen.
Daarvoor spreek ik nogmaals mijn dank uit.
Het geeft ook uw betrokkenheid aan met een stukje locale geschiedenis dat niet zonder onderzoek verloren mocht gaan.
Het is mijns insziens ook deze bewogenheid geweest die heeft geleid tot een beoordelingsfout van uw kant.
U bent namelijk op eigen houtje een opgraving begonnen om ter plaats het bodemarchief beter te leren kennen.
Zoals u wellicht weet is dit alleen voorbehouden aan instellingen die hiertoe bevoegd zijn.
In uw geval was hiervan geen sprake.
In feite hebt u zich hiermee schuldig gemaakt aan een overtreding van de Monumentenwet [1988].
Er waren echter verzachtende omstandigheden die er toe hebben geleid hier geen halszaak van te maken.
De belangrijkste is wel dat u zo lang in het ongewisse bent gelaten omtrent uw melding.
Overigens ben ik van mening dat er op zich geen enkele aanleiding was om de slootreconstructie zo lang uit stellen. De sloot in kwestie kon op betrekkelijk eenvoudige wijze worden hergraven zonder verlies of aantasting van archeologische waarden.
U wilde echter precies weten wat er zat en wierp daarmee in zekere zin zelf ook een barriere op. Een globale waarneming was op zich voldoende geweest.
Naderhand had het terrein verder kunnen worden verkend om de aard, omvang en kwaliteit van het bodemarchief nader te bepalen.
Met het plaatsen van deze kanttekening wil ik echter niet verhullen dat er in Friesland sprake is van een vacuum op het terrein van de archeologische monumentenzorg.
Ik hoop dat hierin spoedig verandering komt en dat in de toekomst mensen op een adequate wijze kunnen worden geholpen als ze menen een stuk waardevol bodemarchief ontdekt te hebben.
Hoogachtend,
S.W.Jager
regionaal archeoloog
voor Noord-Nederland
iaa
provincie Friesland:
W van Gelder
RAAP:
dr G J de Langen
NM:
Y Loff
aan de V:
Bolland 03 10 1993 Holland
Simplexiteit en simplificatie van dit soort verbijstert mij nog steeds. Gelukkig vind ik hier honderden m² gras dat platligt en toch maar blijft groeien en duizenden dakpannen die dwarsliggen en lekken en die ik niet de baas kan en ik voel me dan ook zo'n ambtenaar:
veel hoop op een betere toekomst terwijl je wéét dat het volgend jaar weer [of nog] hetzelfde is [of erger].
Gelukkig ligt mijn toekomst niet in scherven
[althans niet in die van 'archeologische waarde'].
Kunnen wij van de landbouwattaché voor Japan en Korea [] binnenkort nog een nota verwachten waarin hij 'aantoont' dat het niet nodig is geweest de varkens op te fokken om naar Azie te vertrekken aangezien hij van mening is dat zijns insziens op betrekkelijk eenvoudige wijze een andere mogelijkheid om de veestapel te reduceren te realiseren viel?
Don't knorry man, ik lig niet wakker van dit schrijven, wél van het feit dat ik het er eigenlijk niet bij kan hebben druk als ik het heb met wat hier moet voor elkaar te krijgen [dat wat ik zou willen heb ik allang opgegeven]- hiermee is [bijna] alles gezegd: het gaat echt niet meer.
Een beetje rondkreupelen, hier en daar een een grasspriet maaien, een pan rechtleggen, een ambtenaar betrappen.....
en sparen voor een reis naar de Fuji-san.
Wijma op d|en top.
Had ik maar gedáán wat ik overwoog voorjaar 1993: gewoon de sporen met de kraan voorzichtig uitlepelen, zodat het noodzakelijke gat groot genoeg werd, en op het erf zetten en verder met de sanering en reconstructie.....de 'archeologische gemeenschap' was gefocussed op Wynâm, tsja, een koningsgraf.....dan is een overslibde vlaknederzetting maar saai.....voor mij stond het eigenlijk wel vast dat het hier om een aan te wijzen archeolgisch waardevol terrein zou kunnen gaan.
Wonderwel werd dit ook achteraf en met terugwerkende kracht geconstateerd.....
Geen wachten meer.........konden onze gasten lekker peuteren en ik veel gedetailleerder alles in alle rust bestuderen...:
er wás immers geen sprake van vastgestelde of vast te stellen archeologische waarde nóch belangstelling.....behalve voor en van mij en enkele gasten.
